Wojewódzki konserwator zabytków prof. Jakub Lewicki wpisał do rejestru zabytków nieruchomych Mazowsza budynek szpitala zwanego Czerwonym Dworem, przy ul. Kasztanowej 21 w Markach pod Warszawą. Postępowanie w tej sprawie zostało wszczęte z urzędu.
Konserwator zauważył, że budynek ten jest ostatnim historycznym obiektem dokumentującym funkcjonowanie folwarku Czerwony Dwór.
"Stanowi przyczynek do badań dawnej miejscowości Pustelnik, a w szerszym zakresie również historii Marek" – wyjaśnił prof. Lewicki.
Zdaniem konserwatora zabytków, "walory artystyczne dostrzegalne są w konsekwentnym opracowaniu zewnętrznej formy obiektu z użyciem lizen, tynkowanych pasów, profilowanych gzymsów, attykowych szczytów o schodkowym układzie na wejściami bocznymi oraz użyciu zróżnicowanych form stolarki okiennej urozmaicającej długie elewacje boczne".
Czerwony Dwór i jego historia
Jak się okazuje, pierwsze wzmianki na temat folwarku Czerwony Dwór w Pustelniku pochodzą z połowy XIX wieku. W 1904 roku jego nowym właścicielem został Władysław Olechnowicz — psychiatra prowadzący wówczas prywatny dom zdrowia dla chorych nerwowo i umysłowo w Lublinie. To właśnie on przeniósł zakład do Czerwonego Dworu przy stacji Pustelnik kolejki Markowskiej, a następnie kierował nim do 1915 roku.
Wybór lokalizacji nie był przypadkowy, gdyż w znajdującej się nieopodal Pustelnika Drewnicy, czyli obecnych Ząbkach, od 1903 roku funkcjonował cieszący się dobrą opinią zakład dla Umysłowo Chorych zarządzany przez Warszawskie Towarzystwo Pomocy Lekarskiej i Opieki nad Nerwowo i Umysłowo Chorymi.
Jak przypomniał prof. Lewicki, w 1920 roku na terenie majątku działał też szpital polowy dla żołnierzy polskich rannych w czasie wojny polsko-bolszewickiej. W czasie Powstania Warszawskiego w Pustelniku schronienie otrzymali żołnierze Armii Krajowej Il Obwodu VII Rejonu "Celków-Marki".
Natomiast po roku 1945 w ośrodku mieszkały i uczyły się sieroty oraz dziewczęta z niepełnosprawnościami. Do 1947 roku przy zakładzie mieściła się Szkoła Powszechna, a później dziewczęta uczęszczały do Szkoły Publicznej w Pustelniku. Budynek Czerwonego Dworu wykorzystywany był do lat 90. XX wieku.
CBŚP na Pomorzu zlikwidowało ogromną fabrykę „kryształu”
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
