31. 07. 07 JAK UPOMIĘTNIĆ MIEJSCE POCHÓWKU PLESZEWSKICH ŻYDÓW - Przedszkole na cmentarzu

Naczelny rabin Polski nie zgadza się na utworzenie lapidarium z żydowskich nagrobków
na cmentarzu komunalnym w Pleszewie.

Temat wywołał radny Marcin Stinicki. Postulował, by burmistrz zrealizował przedwyborczą obietnicę i postawił lapidarium z dawnych nagrobków żydowskich (macew). Sitnickiego poparł radny powiatowy Krzysztof Szac. - Cmentarz był rozkradany. Nie będę mówił, gdzie te nagrobki są, bo na niejednej z ulic można je znaleźć - mówił. - Jeśli mamy stawiać tablice na cmentarz komunalnym, to trzeba też podjąć decyzję, co zrobić z terenem dawnego cmentarza. Nie wiem, co na to gmina żydowska, ale my jako miasto powinniśmy to miejsce upamiętnić, bo tam jest cmentarz żydowski – podkreślał. Przypomniał, że z inicjatywy fanów koszykówki, na dawnym cmentarzu zbudowano boisko do kosza, choć wszyscy wiedzieli, że był tam cmentarz żydowski. - Mówienie dziś, że nikt nie wiedział, że tam był cmentarz, jest dla mnie dziwne. Teraz teren został zagospodarowany, ale szacunek dla tego miejsca nadal się należy. Nie wiem, jak byśmy się czuli, wiedząc, że po naszym cmentarzu ktoś biega i gra w piłkę - mówił.

Problemy z tradycjami
Wiceburmistrz Arkadiusz Ptak powiedział nam, że pojechał w tej sprawie do Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie. - Zawieźliśmy projekt lapidarium z prośbą o akceptację, nie tyle projektu co lokalizacji. Chcieliśmy, by lapidarium powstało na cmentarzu komunalnym. Ale jest problem z tradycjami i wyznaniem. Tradycja wskazuje ze lapidarium powinno powstać tam, gdzie był cmentarz, ale tam powstało osiedle, więc proponujemy, by lapidarium utworzyć na cmentarzu komunalnym, a tam gdzie był cmentarz żydowski, ustawić pamiątkową tablicę - mówił. - Nie otrzymaliśmy jeszcze odpowiedzi – dodał.

Ohel koło przedszkola
Jan Jagielski z Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie twierdzi, że odpowiedź – negatywna już padła. W rozmowie z Gazetą Pleszewską potwierdził, że gościł pleszewian, którzy proponowali by wszystkie nagrobki przenieść na cmentarz komunalny. - Tłumaczyli, że na dawnym cmentarzu jest ogródek jordanowski. Ale propozycja miasta nie została przyjęta. Nie godzi się, by nagrobki przenieść na cmentarz komunalny. Macewy powinny być tam, gdzie był cmentarz – mówi Jagielski. - Naczelny rabin Polski Szudrych uważał, że kawałek ogródka jordanowskiego [przy przedszkolu – przyp. red.] należy odciąć i zrobić tam ohel, by podkreślić, że niestety ogródek stoi na dawnym cmentarzu. Na planach, które przywieźli przedstawiciele Pleszewa widać, że można umieścić nagrobki w formie pomnika na granicach cmentarza. Trudno, niech ludzie się zreflektują, gdzie mieszkają. Mam nadzieję, że nie będzie głosów, że Żydzi zabierają dzieciom ogródek - dodał. Wykluczył on ekshumację i przeniesienie szczątków ludzkich w inne miejsce, bo nie zezwala na to religia mojżeszowa, dla której ziemia w której pochowani są ludzie jest święta.

Cmentarze niech łączą
Powstał pat, podobny do tego wokół starego cmentarza żydowskiego w Kaliszu. W tamtej sprawie głos zabrał nawet papież Jan Paweł II, podczas wizyty w Kaliszu w 1997 roku. Mówił, że żydowskie cmentarze świadczą o historycznej wspólnocie obu narodów. Wzywał, by łączyły one a nie dzieliły wspólnoty. - Niech te miejsca łączą Polaków i Żydów, bo przecież wspólnie czekamy dnia sądu i zmartwychwstania - mówił papież.
Sekretariat naczelnego rabina zapewnił nas, że rabin Szudyrch docenia zaangażowanie władz Pleszewa. - Nad problemem debatuje jeszcze komisja rabiniczna. Trwają negocjaje.