Jesteś w ciąży? Tym poważnie zaszkodzisz dziecku!

Alkohol, papierosy, narkotyki – o tym, że powinno się ich unikać w czasie ciąży, wie każdy, ale nie każdy wie, czym grozi kontakt z tymi substancjami. Nie każdej kobiecie udaje się też wytrwać bez nich w czasie ciąży i nawet jeśli zdają sobie sprawę z tego, że postępują źle, sięgając w czasie ciąży po kieliszek czy papierosa, nie potrafią z nich zrezygnować. Tymczasem są to bardzo niebezpieczne dla dziecka czynniki teratogenne.

Czynniki teratogenne: co to jest? Czym jest teratogen?

Czynniki teratogenne, czy inaczej mówiąc: teratogeny, są to substancje, które wywołują powstawanie wad rozwojowych, zarówno u ludzi, jak i u zwierząt. Czynnik teratogenny oddziałuje na organizm kobiety, a tym samym rozwijający się w nim płód, u którego wywołuje rozwijanie się wad wrodzonych.
Czynniki teratogenne dzieli się na:

• biologiczne: to przede wszystkim przechodzone w czasie ciąży choroby wirusowe i bakteryjne oraz zaburzenia metaboliczne
• fizyczne: hałas, przegrzanie, a przede wszystkim promieniowanie
• chemiczne: to przede wszystkim substancje chemiczne obecne w środowisku, niektóre leki, ale także odżywianie ciężarnej

Ciąża to wyjątkowy stan kobiecego organizmu, dlatego oczywiste jest, że w czasie jej trwania konieczne jest szczególnie dbanie o siebie. To zaś oznacza m.in. konieczność zrezygnowania z pewnych rzeczy, które mogą zaszkodzić dziecku. Sprawa jest o tyle poważna, że niektóre czynniki teratogenne mogą doprowadzić do naprawdę ciężkich upośledzeń dziecka! Należy jednak pamiętać, że nawet pozornie nie tak groźne konsekwencje kontaktu z substancjami szkodzącymi dziecku, mogą boleśnie odbić się na jego rozwoju. Dlatego wiedząc, że coś szkodzi rozwojowi płodu, powinniśmy tego unikać.

Jak używki (alkohol, papierosy, narkotyki) szkodą w ciąży?

O tym, że w czasie ciąży nie powinno się sięgać po alkohol, narkotyki czy papierosy wiedzą wszyscy, jednak nie każdemu udaje się ich unikać. Tymczasem wszystkie te używki powodują naprawdę wiele poważnych szkód w organizmie rozwijającego się w łonie matki dziecka.

Alkohol w ciąży

• w pierwszych 3-5 tygodniach ciąży powoduje największe uszkodzenia układu nerwowego oraz mózgu. W tym czasie wiele kobiet pije alkohol, nie wiedząc, że są w ciąży!
• pity w trzecim trymestrze może doprowadzić do przedwczesnego porodu oraz znacząco spowolnić rozwój dziecka
• FAS – alkoholowy zespół płodowy: nieuleczalna choroba, dotykająca dzieci, których matki piły alkohol w czasie ciąży. Objawia się specyficznymi anomaliami w budowie twarzy (m.in. szeroki rozstaw oczu i opadające powieki, nisko osadzona szyja, wąska górna warga i wygładzona rynienka nosowa), spowolnionym rozwojem dziecka zarówno przed, jak i po urodzeniu (niska masa urodzeniowa, opóźnienia rozwojowe) oraz uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego (które objawiają się przez m.in. problemami z równowagą, z nauką, z pamięcią, trudnościami ze zrozumieniem pojęć abstrakcyjnych, z planowaniem, oceną sytuacji, trudnościami komunikacyjnymi)

Papierosy w ciąży

• płodowy zespół ponikotynowy: niska waga urodzeniowa dziecka, przedwczesny poród, poronienie, niespokojne i rozdrażnione dziecko po urodzeniu (to objawy głodu nikotynowego!), częstsze infekcje dróg oddechowych w późniejszym okresie życia dziecka
• palenie tytoniu powoduje o wiele większe ryzyko wad rozwojowych, możliwe są m.in. problemy z przewodem pokarmowym, zajęcza warga, niewykształcone lub zdeformowane kończyny, wytrzewienie
• puszczanie dymka w ciąży osłabia funkcjonowanie łożyska
• dzieci palaczek, które nie rzuciły nałogu w ciąży mają w późniejszym wieku problemy z umiejętnością czytania oraz osiągają słabsze wyniki jeśli chodzi o zdolności językowe i poznawcze

Narkotyki w ciąży

• zażywanie w czasie ciąży każdego rodzaju narkotyków jest niebezpieczne dla rozwoju dziecka
• palenie marihuany w ciąży powoduje, że noworodki rodzą się ospałe, a w późniejszym życiu mają trudności w skupieniu uwagi oraz w kojarzeniu werbalnym; marihuana może także uszkadzać geny, co powoduje wady wrodzone, choroby wzroku oraz nowotwory u dzieci
• zażywanie w czasie ciąży amfetaminy może doprowadzić do zbyt wczesnego odklejenia łożyska i obumarcia płodu; dzieci często rodzą się z rozszczepieniem podniebienia
• opiaty powodują u dzieci zaburzenia oddychania i napady drgawkowe, zwiększają także ryzyko śmierci okołoporodowej, mogą doprowadzić do przedwczesnego porodu. Noworodek może urodzi się uzależniony!
• nadużywanie benzodiazepin w ciąży powoduje u noworodków słabsze odruchy i obniżone napięcie mięśniowe, trudniej też im adaptować się do nowych warunków

Jakie leki szkodzą w ciąży?

Wiele leków nie może być zażywanych przez ciężarne kobiety. Naprawdę nie można ignorować tych zaleceń – substancje zawarte w lekach są silnymi czynnikami teratogennymi i mogą powodować u dzieci bardzo poważne wady rozwojowe. Szkodliwe są:

• niektóre antybiotyki (np. aminoglikozydy, flukonazol, sulfonamidy, tetracykliny)
• leki przeciwmalaryczne (pirymetamina, prymachina, halofantryna)
• witaminy i hormony (np. witamina A w nadmiarze, izotretynoina, etretynat, testosteron, estrogen)
• leki antyretrowirusowe
• leki przeciwpadaczkowe (kwas walproinowy, fenytoina, sól litu)
• leki układu sercowo-naczyniowego (aspiryna w dużych dawkach, kumaryny, amiodaron, tiazydy)
• leki onkologiczne (m.in. talidomid, cyklofosfamid, taksany, platyna, metotreksat)

Lista wad rozwojowych, które mogą powodować leki jest naprawdę długa, a często powtarzają się:

• rozszczepienie podniebienia i górnej wargi
• brachycefalia
• wady serca
• zaburzenia rozwoju twarzy i czaszki
• nowotwory
• wady rozwojowe ośrodkowego układu nerwowego
• wodogłowie

UWAGA! Niektóre leki zawierają tak silne czynniki teratogenne, że nie powinno się zachodzić w ciążę również przez pewien czas po ich stosowaniu. To m.in.:

• etretynat (tigason) – powinno się stosować antykoncepcję do dwóch lat po zakończeniu leczenia
• acytretyna (neotigason) powinno się stosować antykoncepcję do trzech lat po zakończeniu leczenia
• izotretynoina (kwas 13-cis-retinowy) – powinno się stosować antykoncepcję na miesiąc przed, w trakcie i na miesiąc po leczeniu

Choroby zakaźne groźne w ciąży

W czasie ciąży należy dbać o swoje zdrowie w sposób szczególny, ponieważ niektóre choroby mogą spowodować poważne wady rozwojowe u dzieci. Niebezpieczne są:

• różyczka – może doprowadzić do uszkodzeń układu nerwowego, spowodować głuchotę i ślepotę, a także uszkodzenia narządów wewnętrznych i opóźnienie umysłowe
• liszaje oraz wirusy z grupy opryszczek – powodują uszkodzenia centralnego układu nerwowego
• opryszczka typu II – powoduje u dziecka problemy z krzepliwością krwi oraz encefalopatię
• cytomegalowirus (CMV) – wywołuje infekcje maciczne, które mogą spowodować opóźnienia umysłowe, ślepotę, encefalopatię oraz zaburzenia rozwojowe związane z rozmiarami głowy i mózgu

Czy w ciąży można zrobić tatuaż?

Tatuaże są dziś coraz bardziej popularne i nosi je coraz więcej osób, dlatego też coraz częściej pada pytanie, czy w ciąży można zrobić tatuaż. Nawet jeśli niektórym osobom tatuowanie wydaje się dość bezpieczne, lepiej odłożyć je na później. Dlaczego?

1. Nie do końca jest zbadane jak związki chemiczne zawarte w barwnikach używanych przy tatuowaniu działają na dziecko. Lepiej nie ryzykować.
2. Tatuowanie jest stresujące, a w ciąży stresu powinno się unikać.
3. Istnieje możliwość wdania się infekcji, a to mogłoby mieć realnie niebezpieczne skutki dla dziecka.
4. Tatuaż to ingerencja w organizm, a tych powinno się unikać w czasie ciąży.

USG w ciąży - jak szukać specjalisty?

Źródło: Dzień Dobry TVN