Tablica upamiętni bytowskich Żydów. Taka jest koncepcja Jaromira Szroedera

Pamięć Żydów mieszkających niegdyś w Bytowie zostanie upamiętniona. Jaromir Szroeder z Muzeum Zachodnio-Kaszubskiego myśli o stworzeniu specjalnej tablicy, która zachowałaby ślad po kulturze żydowskiej na Ziemi Bytowskiej.

- Są prowadzone rozmowy na temat powołania społecznej inicjatywy na rzecz upamiętnienia żydów bytowskich w postaci tablicy. Być może zostanie ona ubogacona o znalezione niedawno kawałki macew – komentuje Szroeder.

Tablica miałaby się znaleźć w okolicach miejsca dawnej synagogi, zniszczonej podczas Nocy Kryształowej w 1938 r., bądź w miejscu dawnego cmentarza żydowskiego, który znajdował się pomiędzy budynkiem dzisiejszego Zespołu Szkół Ekonomicznych a placem targowym.

- Rozmawialiśmy już z prof. Cezarym Obracht-Prondzyńskim i w najbliższym czasie taka inicjatywa się pojawi – mówi Szroeder.

Znaleziono zagionione żydowskie macewy

Sprawa nabrała tempa w lipcu, kiedy niezwykłe znalezisko odkryli robotnicy, prowadzący prace przy ul. Wery w Bytowie. Były nim poszukiwane od lat macewy ze zlikwidowanego w 1938 r. cmentarza żydowskiego. Pracownicy muzeum już wcześniej poszukując śladów kultury żydowskiej podejrzewali, że w tamtym miejscu mogą się one znajdować. Ulica Wery została w czasach wojennych przez Niemców wybrukowana kawałkami granitowych macew w celu utwardzenia. W 1938 r. Niemcy spalili bytowską synagogę oraz zniszczyli znajdujący się przy niej cmentarz żydowski. Same groby mogły pochodzić z XVIII lub XIX w.

- Informacja o znalezisku została już zamieszczona i przekazana do Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie – mówi Szroeder.

Szroeder nie ukrywa, że znalezisko spowodowało, że muzealnicy usiedli do rozmów z władzami miasta.

- Ustaliliśmy, że najlepiej upamiętnić pamięć kultury żydowskiej poprzez stworzenie społecznej inicjatywy, a następnie upamiętnimy pamięć Żydów poprzez tablicę – mówi pracownik bytowskiego muzeum.

To nie pierwszy przypadek odkrycia śladów kultury żydowskiej na terenie Bytowa. W 2006 r. znaleziono artefakt. Podczas prac ziemnych przy budowie ZSER natrafiono na niewielką, wykonaną z marmuru płytkę. Okazało się, że jest to mini macewa w formie stelli.