Zielona Góra. Odkryto tu pochówki mieszkańców sprzed wielu wieków. To mogą być ofiary zarazy. Co z budową parkingu w okolicy pl. Matejki?

Jeszcze w 2019 roku pisaliśmy o tym, że na sporej wielkości terenie w centrum Zielonej Góry - między ulicą Podgórną a placem Matejki - miasto buduje parking poziomowy na kilkadziesiąt aut (kolejny taki obiekt ma powstać w sąsiedztwie Palmiarni Zielonogórskiej).

Na plac budowy wjechał ciężki sprzęt, rozebrano istniejące w tym miejscu obiekty budowlane. W planach było, by oprócz parkingu pojawiły się w tym miejscu: nowa nawierzchnia dróg dojazdowych, ale i wygodne dojście.

W międzyczasie zaczęto tu prowadzić prace archeologiczne. Badacze mieli nadzieję, że uda się odnaleźć ślady pierwszego cmentarza w mieście, którego patronem był święty Jan. Ostatecznie doszło do niezwykłych odkryć sprzed wielu wieków. Prace budowlane musiały zostać czasowo wstrzymane.

• Tak pisaliśmy o odkryciach na naszych łamach

Jedną z osób zaangażowaną w prace archeologiczne na tym terenie był zielonogórzanin - Bartłomiej Gruszka.

- Znaleźliśmy zbiorowy pochówek, najprawdopodobniej były to ofiary zarazy - wyjaśnia archeolog. - Jesteśmy w trakcie opisywania wyników badań, złożyliśmy projekt do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na dofinansowanie analizy tychże szkieletów. Mur zaś, który przetrwał w tym miejscu do dziś, pochodzi najprawdopodobniej z początku XV wieku. Okalał on cmentarz od strony południowej. Specjalista z Wrocławia zrobił analizę historyczno-architektoniczną tego muru. Jego wiek da się ocenić m.in. na podstawie konstrukcji, materiałów użytych do budowy.

W murze odkryto też kształtki ceramiczne, bardzo podobne do tych, które były użyte w najstarszej fazie budowy konkatedry pw. Świętej Jadwigi Śląskiej. Część materiału rozbiórkowego (kościół uległ przed wiekami pożarowi) wykorzystano właśnie do budowy cmentarnego ogrodzenia. Według zaleceń konserwatorskich, jak relacjonuje nam B. Gruszka, część tego muru powinna zostać wyeksponowana.

- Szczątki pochowanych osób są zaś obecnie analizowane - mówi B. Gruszka. - Jeśli uda się pozyskać dotację na dalsze badania, to kości posłużą do pozyskania informacji na temat chronologii, diety tych pochowanych osób, ich pochodzenia, chorób, płci czy wieku. Tego wszystkiego jesteśmy w stanie się dowiedzieć na podstawie szkieletów. W projekcie mamy też wpisaną komputerową rekonstrukcję twarzy na podstawie zachowanych czaszek. Potem, to konserwator zdecyduje, co stanie się z nimi dalej.

Co może wskazywać na to, że pochowane na terenie przed wieloma wiekami osoby zmarły w wyniku jakiejś zarazy?

- Na pewno to, że w grobie (niewiele większym od "normalnego") znajdowało się aż 12 osób - mówi archeolog. - Zapewne owijano je w całuny, część pozbawiono głów, zwłaszcza te szkielety, które umiejscowiono na samej górze. Miały one obcięte głowy - prawdopodobnie zastosowano na nich zabiegi wampiryczne. Uważano, że "pacjenci zero" przynieśli tę zarazę. I by "nie wyszli", to dodatkowo ich uśmiercano. Większość mieszkańców, pochowanych w mogile, to osoby młode. Nie było też przy nich żadnego wyposażenia. A często przy pochówkach nowożytnych zdarzało się, że jakiś przedmiot do tego grobu włożono. Tutaj kierowano się pośpiechem.

Co w takim razie z budową poziomowego parkingu w tym miejscu Zielonej Góry? Miasto wyjaśnia, że inwestycja powstanie.

- Przystąpiliśmy do przeprojektowania, po to, by uwzględnić uwagi konserwatorskie, głównie z zachowaniem tego historycznego muru - wyjaśnia nam wiceprezydent Krzysztof Kaliszuk. - Zmniejszy się liczba miejsc parkingowych, ale, tak czy inaczej, parking powstanie.

Mniej więcej o ile miejsc zmniejszy się parking? To będzie ostatecznie wiadomo, gdy powstanie kolejny projekt tej inwestycji.

- Będzie około 60 miejsc, nie zaś około 90 - słyszymy w magistracie. - Natomiast prace projektowe powinny potrwać mniej więcej do końca trzeciego kwartału tego roku. Potem przetarg i realizacja w 2022 roku.

Parking jest realizowany w ramach rewitalizacji. Środki na ten cel, mimo wstrzymania prac, nie przepadną.